سمی به نام کمال گرایی
ویژگی‌های کمال‌گرایی
(کمال‌زدگی) مجموعه‌ای از باورها، رفتارها و احساسات هستند که فرد را به تلاش افراطی برای بی‌نقص بودن سوق می‌دهند، به‌گونه‌ای که گاه به سلامت روان و کیفیت زندگی آسیب می‌زند.
⸻
مهم‌ترین ویژگی‌های کمال‌گرایی:
ویژگی‌های شناختی (ذهنی)
1. تفکر همه یا هیچ: یا کامل و بی‌نقص، یا شکست مطلق. خاکستری وجود ندارد.
2. تمرکز بر اشتباهات کوچک: حتی موفقیت‌های بزرگ با یک نقص کوچک بی‌ارزش می‌شوند.
3. ترس از قضاوت دیگران: اضطراب مزمن از اینکه دیگران ممکن است اشتباهات را ببینند.
4. معادل دانستن ارزش خود با عملکرد: “اگر موفق نباشم، ارزشی ندارم.”
⸻
ویژگی‌های رفتاری
1. تاخیر در شروع یا پایان کارها
(تعویق کاری): چون استانداردها خیلی بالا هستند.
2. صرف زمان و انرژی بیش از حد برای جزئیات: حتی وقتی ضرورتی ندارد.
3. ناتوانی در لذت بردن از موفقیت: چون همیشه فکر می‌کند می‌توانست بهتر باشد.
4. ناتوانی در واگذاری کار به دیگران: چون هیچ‌کس نمی‌تواند آن را به اندازه خودش درست انجام دهد.
⸻
ویژگی‌های هیجانی
1. احساس گناه یا شرم بعد از اشتباهات کوچک
2. اضطراب مزمن یا فرسودگی روانی
3. احساس ناکافی بودن حتی در اوج موفقیت
4. ترس از شکست یا عدم پذیرش
⸻
ویژگی‌های ارتباطی
1. توقع بالا از دیگران (نه فقط از خود)
2. انتقادگری زیاد نسبت به اطرافیان
3. سخت‌گیری در روابط عاشقانه یا خانوادگی
4. احساس تنهایی یا درک‌نشدن
دکتر علیرضا علی نقی
روانشناس سلامت، مشاور توسعه فردی